Faktoring to usługa finansowa, której celem jest umożliwienie przedsiębiorcom szybkiego dostępu do środków za sprzedane towary lub usługi. Proces ten polega na sprzedaży wierzytelności firmom specjalizującym się w ich wykupie, czyli faktorom. W umowie faktoringowej uczestniczą trzy strony: przedsiębiorca (faktorant), dłużnik, oraz faktor. W niniejszym artykule przeprowadzimy Cię przez proces księgowania faktoringu, zarówno pełnego, jak i niepełnego, oraz przedstawimy, jak prawidłowo ująć te operacje w księgach rachunkowych.
Istota faktoringu
Faktoring opiera się na sprzedaży należności przedsiębiorcy, zwanego faktorantem, instytucji finansowej – faktorowi. Dzięki temu przedsiębiorca może szybko uzyskać środki za towary lub usługi, nie czekając na ostateczny termin płatności ustalony z odbiorcą.
W ramach standardowej umowy faktoringu faktorant otrzymuje od faktora zazwyczaj 80-90% wartości sprzedawanej wierzytelności. Reszta należności, po odliczeniu prowizji faktora, trafia do przedsiębiorcy po dokonaniu przez dłużnika płatności. Faktor pobiera wynagrodzenie za świadczone usługi w formie prowizji, a także odsetek, jeśli faktoring obejmuje dodatkowe koszty finansowania.
Strony faktoringu
W całym procesie faktoringu uczestniczą trzy kluczowe podmioty:
- faktorant, czyli przedsiębiorca sprzedający swoje towary lub usługi, który posiada wierzytelności wobec swoich kontrahentów,
- dłużnik, czyli odbiorca towarów lub usług, który zobowiązany jest do zapłaty za dostarczone mu towary lub usługi, najczęściej z odroczonym terminem płatności,
- faktor, czyli instytucja finansowa nabywająca wierzytelności od faktoranta i udzielająca mu finansowania na ich podstawie.
Księgowanie faktoringu pełnego
Zastanawiasz się nad tym, jak księgować faktoring (https://pragmago.pl/porada/jak-ksiegowac-faktoring/)? W faktoringu pełnym dochodzi do całkowitego przeniesienia wierzytelności z faktoranta na faktora. Oznacza to, że wierzytelność jest wyksięgowywana z ksiąg rachunkowych faktoranta w momencie jej przejęcia przez faktora. W praktyce, w ewidencji księgowej faktoranta zapis ten wygląda następująco:
- Wyksięgowanie wierzytelności:
Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”
Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”
Kwota, którą faktor wypłaca faktorantowi, ujmowana jest jako przychód finansowy:
- Zaksięgowanie otrzymanej należności od faktora:
Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”
Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”
Wszelkie koszty związane z usługą faktoringu, tzn. różnego rodzaju prowizje czy odsetki, zalicza się do kosztów finansowych. W momencie otrzymania faktury od faktora, księgowanie tych kosztów wygląda w następujący sposób:
- Brutto wartość faktury:
Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”
Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” - Podatek VAT naliczony do odliczenia:
Wn konto 22-2 „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu” - Wartość netto (koszt finansowy):
Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”
Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”
Księgowanie faktoringu z regresem
Faktoring niepełny (faktoring z regresem) różni się od faktoringu pełnego tym, że ryzyko niewypłacalności dłużnika pozostaje po stronie faktoranta. W związku z tym wierzytelność nie jest wyksięgowywana z ksiąg rachunkowych faktoranta, dopóki dłużnik nie ureguluje zobowiązania. W takim wariancie faktorant nadal ponosi odpowiedzialność za niewypłacalność dłużnika, co przypomina konstrukcję umowy kredytowej.
Kwota, którą faktor wypłaca faktorantowi, zostaje zarejestrowana jako zobowiązanie finansowe. W księgach rachunkowych ewidencjonuje się ją w następujący sposób:
- Zaksięgowanie otrzymanej kwoty od faktora:
Wn konto 13-0 „Rachunek bieżący”
Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”
Po uregulowaniu zobowiązania przez dłużnika faktor informuje faktoranta o spłacie wierzytelności. Wówczas należność zostaje wyksięgowana z konta:
- Zaksięgowanie spłaty przez dłużnika:
Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”
Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”
W przypadku, gdy dłużnik nie dokona płatności w ustalonym terminie, faktorant zobowiązany jest zwrócić wypłaconą przez faktora kwotę. Zapis księgowy zwrotu wygląda następująco:
- Zwrot finansowania do faktora:
Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”
Ma konto 13-0 „Rachunek bieżący”
Koszty związane z usługą faktoringu, podobnie jak w przypadku faktoringu pełnego, ewidencjonuje się w księgach jako koszty finansowe. To obejmuje zarówno prowizje, jak i inne opłaty pobierane przez faktora.